Kupując nieruchomość często spotykamy się z terminami zaliczki oraz zadatku. Te dwa pojęcia używane są wymiennie, niestety błędnie. Co prawda zarówno zadatek, jak i zaliczka wiążą się z zapłatą określonej kwoty na rzecz drugiej strony transakcji, ale w rezultacie oznaczają zupełnie co innego i w przypadku odstąpienia od zawartej umowy takie rozróżnienie ma niemałe znaczenie.

Próżno szukać legalnej definicji zaliczki w przepisach prawa. W skrócie, zaliczka to cząstkowa zapłata za zakupioną usługę. Jeśli zawarta pomiędzy stronami umowa dojdzie do skutku, zaliczka ulega zaliczeniu na poczet ceny sprzedaży. W razie odstąpienia od umowy przez którąkolwiek ze stron, osoba, która otrzymała zaliczkę będzie musiała ją zwrócić bez względu na to, z czyjej winy umowa nie doszła do skutku.

Istota zadatku jest za to wyjaśniona w Kodeksie cywilnym, który stanowi że jeżeli w umowie strony nie przewidziały inaczej, zadatek ma to znaczenie, iż w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.